Doanh nghiệp trước hết là một tổ chức kinh tế có chức năng tổ chức, sử dụng các đầu vào để sản xuất ra các sản phẩm đầu ra thích hợp.
Việc tổ chức quá trình sản xuất thông qua hình thức doanh nghiệp chỉ có lợi về mặt kinh tế khi nhờ nó, người ta có thể tiết kiệm được các khoản chi phí giao dịch do việc “nội bộ hóa” nhiều khâu giao dịch thị trường. Khi người ta có thể tổ chức việc sản xuất một loại sản phẩm đầu ra nhờ việc thuê tạm thời các yếu tốđầu vào (ví dụ, một nhà sản xuất phim có thể thuê diễn viên, thuê máy móc, thiết bị quay phim, thuê phim trường và các địa điểm hay bối cảnh quay để sản xuất ra một bộ phim), thì theo một nghĩa nào đó, doanh nghiệp, với tư cách là một thực thể kinh tế riêng biệt, độc lập với các cá nhân và các hộ gia đình, không tồn tại. Tuy nhiên, việc tổ chức sản xuất theo kiểu nói trên thường làm phát sinh những chi phí giao dịch lớn. Các quan hệ làm việc giữa những nhóm lao động (những người quản lý, các nhà chuyên môn, những người công nhân trực tiếp sản xuất) trở nên thiếu ổn định. Nhiều hợp đồng thuê mướn phải thường xuyên thương lượng, ký kết và giám sát để cho chúng có hiệu lực. Những bất lợi như vậy có thểđược khắc phục nếu như một tổ chức kiểu doanh nghiệp, tồn tại như một thực thể có tư cách pháp lý độc lập với các cá nhân, xuất hiện.
Trong nội bộ một doanh nghiệp, quan hệ giữa các bộ phận, các khâu, các phân xưởng thường được thực hiện không thông qua các giao dịch thị trường. Ví dụ, trong một nhà máy dệt vải, sản phẩm của phân xưởng dệt được chuyển giao cho phân xưởng nhuộm theo một quy trình nội bộ mà không cần đến những giao dịch mua, bán như trên thị trường. Chỉ khi, nhờ vào việc “nội bộ hóa” có khả năng giảm thiểu các chi phí giao dịch này, mà việc sản xuất vải thành phẩm của doanh nghiệp trở nên hiệu quả hơn, thì việc liên kết các phân xưởng dệt, nhuộm… thành một doanh nghiệp mới được coi là hợp lý về mặt kinh tế.
Vì thế, mặc dù có thể nói, chức năng của doanh nghiệp là 1) thuê, mua các yếu tốđầu vào; 2) tổ chức sử dụng các yếu tốđầu vào theo một cách thức nào đó để tạo ra các sản phẩm đầu ra; 3) bán các sản phẩm đầu ra, song, về phương diện kinh tế, chức năng đích thực của doanh nghiệp là tiết kiệm các chi phí nhờ biến các quan hệ giao dịch trên thị trường thành những quan hệ có tính chất phân công, hợp tác trong nội bộ một tổ chức.
EmoticonEmoticon